Η ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ ΕΠΙΠΤΩΣΕΩΝ ΓΙΑ ΛΙΜΑΝΙ-ΓΙΓΑΣ ΣΤΗ ΡΑΦΗΝΑ

Σχόλια επί της ΣΜΠΕ για το λιμάνι της Ραφήνας που τέθηκε στις 27/4/2024 σε διαβούλευση από το ΤΑΙΠΕΔ 

ΟΙ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΕΣ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΛΟΓΗ ΤΗΣ ΡΑΦΗΝΑΣ ΩΣ ΚΥΡΙΟ ΕΠΙΒΑΤΙΚΟ ΛΙΜΑΝΙ

Το λιμάνι της Ραφήνας είναι ένα λιμάνι αντικειμενικά ακατάλληλο να μετατραπεί στο κύριο επιβατικό λιμένα της Αττικής. Είναι ένα λιμάνι στο «μάτι του βοριά», το οποίο για να μετατραπεί σε ασφαλές λιμάνι, θα χρειαστεί τεράστιας έκτασης κατασκευαστικά έργα συγκριτικά με άλλες πιο φυσικά προστατευμένες τοποθεσίες. Η επιλογή της Ραφήνας, δεν απορρέει από τις ανάγκες ούτε των κατοίκων και επισκεπτών, ούτε του επιβατικού κοινού, ούτε του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδιασμού για τις Μεταφορές (ΕΣΣΜ) που αποφασίστηκε το 2019 με ορίζοντα 20ετίας. Η επιλογή απορρέει:

• από την επιλογή της COSCO, ιδιοκτήτρια του μεγαλύτερου λιμένα της χώρας,  να μετατρέψει το λιμάνι του Πειραιά αποκλειστικά σε λιμάνι εμπορικό και κρουαζιέρας, διώχνοντας το επιβατικό λιμάνι που της αποφέρει τα λιγότερα κέρδη.
• από την απόφαση πώλησης του λιμανιού της Ραφήνας, που έχει μπει στο ΤΑΙΠΕΔ και βρίσκεται μέσα στα 10 προς πώληση λιμάνια της χώρας. Με χρήματα Ελλήνων και Ευρωπαίων πολιτών, το λιμάνι «πρέπει» να γίνει ελκυστικό  για τους επενδυτές και ΑΜΕΣΑ να βγει «στο σφυρί», όπως έγινε πρόσφατα και με το λιμάνι του Λαυρίου
• από την στρατηγική επιλογή όλων των τελευταίων ελληνικών κυβερνήσεων να μετατρέψουν τον (επισφαλή) μαζικό τουρισμό στον βασικό πυλώνα της εγχώριας οικονομίας, με καταστροφικές συνέπειες στον εγχώριο πληθυσμό και στο «ανταγωνιστικό πλεονέκτημα» της χώρας μας που είναι το φυσικό και πολιτιστικό της τοπίο.

Ορισμένα ερωτήματα για προβληματισμό:

1. Ποιος ο λόγος για την επέκταση του λιμανιού, δεδομένης της επιταγής του Εθνικού Στρατηγικού Σχεδίου Μεταφορών για κύριο λιμάνι εσωτερικής ακτοπλοΐας στο Λαύριο, το οποίο προκρίνεται τόσο για την προστασία που του παρέχει ο φυσικός προσήνεμος μώλος του (η Μακρόνησος) όσο και για τις οδικές και εύκολα αναπτυσσόμενες σιδηροδρομικές προσβάσεις που διαθέτει; Το λιμάνι του Λαυρίου βρίσκεται εκτός πόλης και έχει νότιο προσανατολισμό, εξυπηρετώντας καλύτερα τα πλοία, χωρίς να επιβαρύνει τόσο την πόλη με ατμοσφαιρική ρύπανση.
2. Γιατί οδηγείται σε επέκταση το λιμάνι της Ραφήνας, χωρίς να έχει προηγηθεί το πιλοτικό πρόγραμμα προσαρμογής δρομολογίων, όπως απαιτεί ρητά το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Μεταφορών 2019;
3. Γιγαντώνεται το λιμάνι με χρήματα των φορολογούμενων γιατί οι πλοιοκτήτες δε θέλουν να προσαρμόσουν τα δρομολόγιά τους;  Ο Δήμος, που τόσα χρόνια έπρεπε να έχει απαιτήσει να εφαρμοστεί, ας το απαιτήσει έστω και τώρα.
4. Γιατί το νέο masterplan προβλέπει ορισμένες χρήσεις που, είτε είναι εντελώς αχρείαστες (όπως το υδατοδρόμιο, όπου υπάρχει ήδη ένα αδειοδοτημένο στην Αγία Μαρίνα,σε μικρή απόσταση), είτε αμφιβόλου σκοπιμότητας (όπως η μαρίνα, που δεν εξυπηρετεί τους κλασσικούς ιστιοπλοϊκούς προορισμούς, παρά μόνο μη-δημοφιλείς ιστιπλοϊκούς προορισμούς της Ευβοίας);

ΛΙΜΑΝΙ «GIGAS» Ή ΜΕΛΕΤΗ ΒΑΣΕΙ ΤΗΣ ΦΕΡΟΥΣΑΣ ΙKAΝΟΤΗΤΑΣ; 

Το Master Plan προτείνει μια τεραστίων διαστάσεων επέκταση του λιμανιού στα μεγέθη του Πειραιά, σε πλήρη δυσαναλογία με τα μεγέθη της πόλης της Ραφήνας (επιφάνεια, αριθμός κατοίκων, υποδομές).

Γίνεται master plan επέκτασης του λιμανιού,  χωρίς να έχει υπολογιστεί αν η φέρουσα ικανότητα της πόλης μπορεί να δεχτεί ένα τόσο μεγάλο λιμάνι; Δεν γίνεται να ληφθεί απόφαση χωρίς σοβαρή μελέτη. 

Η εκτίμηση της φέρουσας ικανότητας αφορά ενδεικτικά:

• Τον πληθυσμό της πόλης συγκριτικά με τους προβλεπόμενους επισκέπτες του λιμανιού, ώστε να μην προκληθεί ασφυξία στην πόλη και υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων/επισκεπτών
• Την έκταση της πόλης ώστε το λιμάνι να μην «καταπιεί» την πόλη και υπάρξει αλλοίωση του τοπίου της περιοχής (Αττικό τοπίο)
• Τις υποδομές της πόλης, ώστε να αντέξουν τον προβλεπόμενο κυκλοφοριακό φόρτο, που δε μπορούν να μεγεθυνθούν δυσανάλογα με την πόλη για να εξυπηρετήσουν το λιμάνι, διασπώντας την κοινωνική συνοχή του τόπου
• Την τοπική οικονομία, που θα καταστραφεί φτιάχνοντας μία «νέα πόλη» δίπλα στην πόλη της Ραφήνας  με υπηρεσίες, καταστήματα κλπ 

TI ΑΠΟΚΡΥΠΤΕΙ ΤΟ ΤΑΙΠΕΔ ΚΑΙ Η ΣΜΠΕ 

• Ότι το masterplan δε δεσμεύει τον μελλοντικό επενδυτή, ενώ υπάρχει  πρόβλεψη για  δυνατότητα περαιτέρω επέκτασης στο μέλλον. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το λιμάνι του Πειραιά, όπου ο επενδυτής (COSCO) προχωράει σε 3η αναθεώρηση του masterplan σύμφωνα με τις εκάστοτε ανάγκες του. 
• Την χωρητικότητα σε πλοία. Η πραγματική δυναμικότητα του σχεδιαζόμενου λιμένα είναι για 22 πλοία (7 συμβατικά, 8 ταχύπλοα, 5 ημερόπλοια και 2 επιπλέον θέσεις συμβατικού ή ταχύπλοου) και όχι για 16 πλοία, όπως αναφέρει η ΣΜΠΕ. 
• Την μη εξάντληση των χερσαίων υποδομών από το υπάρχον masterplan. Το παρόν σχέδιο δεν εξαντλεί τους συντελεστές δόμησης και την κάλυψη που προβλέπει. Αξιοποιεί περίπου το 60%, αφήνοντας τη δυνατότητα επιπλέον επέκτασης περίπου 40%.

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ MASTERPLAN (ενδεικτικά)

1. ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ

• Αύξηση του κυκλοφοριακού φόρτου κατά 70%, όπως προκύπτει από τις συγκοινωνιακές μελέτες, χωρίς να έχει ληφθεί υπόψη η φέρουσα ικανότητα της πόλης
• Δεν υπάρχουν ποσοτικές και ποιοτικές παράμετροι της διαστασιολόγησης του οδικού δικτύου που καλείται να εξυπηρετήσει το λιμάνι
• Είναι προφανές ότι η Αττική Οδός, αν πραγματοποιηθεί, θα μπορεί να εξυπηρετήσει όγκο ΙΧ πολύ μεγαλύτερο (μέχρι και 2500 αυτοκίνητα/ώρα) από αυτό που προβλέπει η μελέτη. Αυτό προϊδεάζει για μελλοντική περαιτέρω αύξηση της κίνησης του λιμένα, δυνατότητα που προσφέρει το masterplan και οι  τεράστιες διαστάσεις του σχεδιαζόμενου λιμανιού
• Προωθείται η χρήση ΙΧ, ενώ παγκοσμίως (αλλά και σύμφωνα με το ΕΣΣΜ για τη Ραφήνα) προωθείται η ανάπτυξη προαστιακής σιδηροδρομικής σύνδεσης και λεωφορειακών γραμμών
• Το masterplan και οι μελέτες που το συνοδεύουν βρίσκονται σε διάσταση με το Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο του Δήμου που είναι σε εξέλιξη. 

2. ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ-ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ

Από τους συντελεστές δόμησης και τα επιτρεπόμενα ύψη που προβλέπει το masterplan, γίνεται σαφής η τοπιακή αλλοίωση και η αποκοπή της πόλης από τη θάλασσα

Εκτός από τα προβλεπόμενα νέα κτίρια που περιγράφονται στο Master Plan προκύπτει ότι ένα ποσοστό 35-40% του συντελεστή δόμησης μένει ακόμα ανεκμετάλλευτο και θα μπορούσε να αξιοποιηθεί από μελλοντικούς επενδυτές για δόμηση έως και 5όροφου κτιρίου μέσα στη Χερσαία Ζώνη και μάλιστα στη ζώνη που είναι πλησιέστερα στη θάλασσα.

3. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Το παράκτιο μέτωπο θα υποβαθμιστεί τόσο στο κατασκευαστικό στάδιο, όσο και στο στάδιο λειτουργίας του νέου λιμένα. Οι βυθοκορήσεις που θα χρειαστούν για εκβάθυνση του λιμανιού μέχρι και 8μ βάθος, θα έχει τεράστιες περιβαλλοντικές επιπτώσεις στα θαλάσσια ύδατα και τη βιοποικιλότητα.

Κάποιες παραλίες, όπως το Μπλε Λιμανάκι και τμήμα της πλαζ, προβλέπονται για «αξιοποίηση». Για το Μπλε λιμανάκι προβλέπεται πλήρης «αξιοποίηση» με μαγαζιά, ομπρέλες κλπ και απώλεια του δημόσιου χαρακτήρα της παραλίας. Τμήμα της πλαζ της Ραφήνας, εντάσσεται μέσα στις εγκαταστάσεις του νέου λιμανιού-Γίγας. Και οι υπόλοιπες παραλίες της Ραφήνας (Μαρίκες, Πανόραμα, Κόκκινο λιμανάκι) θα υποστούν τις επιπτώσεις από τη ρύπανση και την όχληση που θα επέλθει από το λιμάνι-Γίγας. Στον Πειραιά ο κόσμος δεν κολυμπάει σε καμία παραλία δίπλα στο λιμάνι.

Η ατμοσφαιρική ρύπανση θα αυξηθεί κατακόρυφα με τον σχεδόν τριπλασιασμό των πλοίων. Άμεσα προβλέπεται διπλασιασμός της κίνησης και των ελλιμενισμένων πλοίων, χωρίς αξιολόγηση της ρύπανσης που προκαλείται στις γειτονιές του θαλασσίου μετώπου της πόλης, ενώ δεν υπάρχει δέσμευση για ηλεκτροδότηση όλων των πλοίων κατά τη διανυχτέρευση τους στο λιμάνι.

Οι υγρότοποι θα πληγούν άμεσα και σημαντικά. Το masterplan παραβιάζει τον θεσμοθετημένο προστατευόμενο υγρότοπο της εκβολής, ο οποίος θα διασχίζεται μόνιμα μέσα από τον δίαυλο ελλιμενισμού. Τα λιβάδια Ποσειδωνίας θα αφανιστούν από τις εργασίες εκβάθυνσης/βυθοκορήσεων. Ο υγρότοπος και τα προστατευόμενα λιβάδια Ποσειδωνίας των Μαρικών θα υποβαθμιστούν από την αύξηση της ρύπανσης και της κίνησης των πλοίων, ιδίως των ταχύπλοων.

Δεν έχει γίνει καν εκτίμηση και αξιολόγηση της κλιματικής ανθεκτικότητας του προτεινόμενου masterplan, που σίγουρα θα είναι προβληματική όταν χτίζεται ένα λιμάνι στο μάτι του βοριά, χωρίς να υπάρχει στοιχειώδης φυσική προστασία (όρμος) με αποτέλεσμα την ανάγκη αυξημένων τεχνικών έργων, με ότι αυτό συνεπάγεται σε κατασπατάληση  ενέργειας, πρώτων υλών κλπ

Οι επιπτώσεις δεν περιορίζονται μόνο στα παραπάνω. Θα υπάρξουν πολλά άλλα σημαντικά λειτουργικά προβλήματα που ένα τέτοιο λιμάνι-γίγας  θα δημιουργήσει στο Δήμο, όπως ενδεικτικά η διαχείριση των απορριμμάτων όλων αυτών των πλοίων και επιβατών, τα οποία θα κληθεί ο Δήμος να διαχειριστεί τη στιγμή που δεν τα έχει λυμένα ούτε σήμερα.  Τα παραπάνω όμως, θεωρούμε ότι είναι κάποια από τα σημαντικότερα προβλήματα της ΣΜΠΕ. 

ΛΙΜΑΝΙ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ, ΟΧΙ ΓΙΑ ΕΞΥΠΗΡΕΤΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΕΝΔΥΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΕΦΟΠΛΙΣΤΩΝ

Για όλους τους παραπάνω λόγους η ανεξάρτητη δημοτική κίνηση «Γη & Ελευθερία» στέκεται ενάντια στο masterplan και την πώληση του λιμανιού της Ραφήνας και καλεί τους πολίτες να συμμετάσχουν στη διαβούλευση στέλνοντας εγγράφως τις απόψεις τους στη Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΔΙΠΑ) του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (email: sec.dipa@prv.ypeka.gr ή στην ταχ. διεύθυνση: Λ. Αλεξάνδρας 11, 11473, Αθήνα) έως 28/6/2024, να εναντιωθούν στο προγραμματιζόμενο λιμάνι-Γίγας και να απαιτήσουν ένα σχέδιο για το λιμάνι που θα αποσβέσει τις αρνητικές επιπτώσεις που σήμερα βιώνει ο τόπος και οι πολίτες του από την ανεξέλεγκτη επέκταση του λιμανιού. 

Ο αγώνας πρέπει να δοθεί με κάθε μέσο. Συμμετοχή στη διαβούλευση, δικαστικές ενέργειες και κινηματικές δράσεις της τοπικής κοινωνίας, μπορούν να εμποδίσουν το δυστοπικό μέλλον που μας επιφυλάσσουν οι κυβερνήσεις και τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα.

ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ, ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ  ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΖΗΤΟΥΜΕΝΑ ΤΗΣ ΤΟΠΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΑΠΟ ΤΟ ΛΙΜΑΝΙ

ΟΧΙ ΛΙΜΑΝΙ-ΓΙΓΑΣ ΣΤΗ ΡΑΦΗΝΑ

Μπορείτε να διαβάσετε τις θέσεις μας για το λιμάνι εδώ: https://gikieleftheria.blogspot.com/2024/06/blog-post.html